przeklejam ciekawy tekst o smogu. tu
http://aqicn.org/map/pl/#@g/50.2409/22.522/5z mozecie zobaczyć mapę smogu na swiecie w czasie rzeczywistym. jesteśmy zatruwani węglem (ekwiwalent kilku tysięcy biernie wypalonych papierosów rocznie dla wielu miast), a polskie rządy od lat bagatelizują problem.
FAKTY I MITY O POLSKIM SMOGU.
MIT: smog jest tylko w Krakowie
W Polsce łatwiej jest wymienić miejsca czyste, niż te z brudnym powietrzem. Generalnie, szczęście mają ci z nas, którzy mieszkają w dobrze przewietrzanych miastach nad morzem. Cała reszta kraju oddycha brudnym lub bardzo brudnym powietrzem. Czy przypadkiem nie przesadzam? Nie. 33 z 50 miast z najgorszym powietrzem w Unii leży w Polsce. To wyniki raportu WHO, który nagłaśnialiśmy kilka miesięcy temu. Miałem wtedy długą rozmowę o smogu w TVN24, można ją zobaczyć tutaj: http://www.tvn24.pl/…/raport-who-zywiec-z-najgorszym-powiet…
FAKT: Londyn czystszy niż Lądek Zdrój
Smog to zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego utrzymujące się w powietrzu w wyniku niesprzyjających zjawisk atmosferycznych: bezwietrznej pogody i mgły. Mamy dwa rodzaje smogu: typu londyńskiego i typu Los Angeles. To z czym mamy do czynienia w Polsce w okresie grzewczym, to smog typu londyńskiego. Nazwa pochodzi od - taadam - stolicy Wielkiej Brytanii, w której w wyniku smogu panującego między 5 a 9 grudnia 1952 roku zmarło 12 tysięcy ludzi. To otrzeźwiło władze i spowodowało drastyczne zmiany, w wyniku których dzisiejszy Londyn jest dużo czystszy niż nasz Lądek Zdrój, czy większość polskich uzdrowisk. Np. w Rabce Zdrój norma rakotwórczego benzo(a)pirenu jest przekroczona prawie 10-krotnie. W Londynie jest na poziomie 20% normy. W stolicy polskich Tatr, Zakopanem mamy ok. 900% normy. Dwa lata temu wraz z Ilona Jędrasik z ClientEarth Poland wyprodukowaliśmy klip o zakopiańskim smogu z udziałem himalaisty Andrzej Bargiel. Można go zobaczyć tutaj:
https://m.youtube.com/watch?v=2uMconXmnU8
W lecie miewamy z kolei do czynienia ze smogiem typu Los Angeles, który występuje w gorące, bezwietrzne dni.
MIT: smog jest tylko w dużych miastach
Pamiętajmy, że ww. raport WHO odnosi się do miejsc, które mają stacje pomiarowe. W pierwszej dziesiątce rankingu zasmogowanych miast nie ma Krakowa (nr 11), jest za to siedem innych polskich miejscowości, w tym Żywiec i Pszczyna. Jeśli będzie nowa edycja, to moim zdaniem na pierwszym miejscu w Europie nie będzie już Żywiec, a Nowy Targ, w którym stację zamontowano na wiosnę ubiegłego roku i okazało się, że powietrze jest tam dużo gorsze niż w owianym złą sławą Krakowie. Nie ma w Polsce miast i wsi czystych, są tylko nieprzebadane.
FAKT: smog zabija
Istnieje wiele badań epidemiologicznych, przeprowadzanych na dużych populacjach, które potwierdzają, że w czasie wysokich stężeń pyłów zawieszonych umiera znacznie więcej ludzi, ok. 8% więcej niż zwykle. Zwiekszona śmiertelność utrzymuje się też przez kilkanaście dni po epizodzie smogowym. Jest więcej zawałów serca i częściej kończą się one śmiercią niż w normalne dni. Co może wydawać się zaskakujące, większość zgonów w wyniku smogu wiąże się z chorobami układu krążenia (2/3), a mniejszość (1/3) z chorobami układu oddechowego. Europejska Agencja Środowiska szacuje, że w wyniku smogu umiera rocznie ok. 47000 Polaków - 15 razy więcej niż na polskich drogach.
MIT: panie, smog to z tych samochodów jest, a tak w ogóle to Niemcy palą więcej węgla niż my!
Smog w naszym kraju nie jest zjawiskiem nowym. Można by powiedzieć, że jest starszy niż węgiel, gdyby nie fakt, że jest głównie związany z węglem. Samochody (zwłaszcza diesle) mają negatywny wpływ na nasze powietrze, ale nie są głównym źródłem smogu w Polsce (z pewnymi wyjątkami, np. centrum Warszawy).
Wielu ludzi myli fakty dotyczące roli węgla w zanieczyszczeniu powietrza, podkreślając że Niemcy spalają go więcej, a mają mimo to czystsze powietrze niż u nas - co niby wyklucza negatywny wpływ polskiego węgla na powietrze. Prawdą jest, że Niemcy spalają od nas więcej węgla, ale spalają go głównie w elektrowniach zaopatrzonych w dobre filtry. Ma to bardzo zły wpływ na zmiany klimatu, ale mniejszy na zanieczyszczenie powietrza.
U nas z kolei ok. 10 milionów ton węgla spalanych jest co roku w gospodarstwach domowych, w prymitywnych kotłach. Na rynek trafia złej jakości węgiel, który nie mógłby być sprzedany np. w Czechach. Do ogrzewania używa się też niestety wysokoemisyjnego drewna czy odpadów (to ostatnie jest nielegalne). Nie wspiera się czystych technologii, takich jak pellet (paliwo z odpadów drzewnych) czy pompy ciepła.
FAKT: smog jak palenie papierosów
Smog zawiera rakotwórczy benzo(a)piren, czyli substancję znaną z etykiet papierosów. Oddychając polskim powietrzem "palimy" biernie. I tak, przeciętny warszawiak, mały czy duży, "wypala" ok. tysiąca papierosów rocznie, krakus i zakopiańczyk ok. 3 tysiące, a mieszkaniec Suchej Beskidzkiej czy Nowego Targu ok. paczkę dziennie. Kilka dni temu "Czarno na białym" TVN24 zrobiło dobry materiał o wpływie powietrza na zdrowie:
http://www.tvn24.pl/…/jak-zanieczyszczone-powietrze-wplywa-…
MIT: przed smogiem nie możemy się chronić
Co robić, jak się chronić? Warto ściągnąć apkę informująca o stanie powietrza w naszym otoczeniu. Jest ich kilka, choćby "Zanieczyszczenie powietrza" czy "Jakość powietrza w Polsce" autorstwa GIOŚ. Warto polajkować strony na fb, które o smogu piszą. W zależności od miejsca zamieszkania polecam np.: Warszawa Bez Smogu, Krakowski Alarm Smogowy, Podhalański Alarm Smogowy, Dolnośląski Alarm Smogowy. Fachowo o smogu pisze też np. portal SmogLab.
Nie wolno w smogu biegać czy spacerować. Szczególnie nie powinny w tym czasie wychodzić na zewnątrz osoby starsze, schorowane, dzieci i kobiety w ciąży. Warto zainwestować w odpowiednią maskę z filtrem HEPA, a także w oczyszczacz powietrza, który należy postawić w pokoju dziecięcym lub w sypialni. Jest to wydatek rzędu kilkuset złotych, ale szybko się zwraca - mniej chorujemy i oszczędzamy na lekach.
FAKT: zwykły obywatel ma wpływ na smog
Jako kraj jesteśmy Chinami Europy, ale nie oznacza to, że nigdy nie będzie lepiej. Już udało nam się sporo zrobić, o czym można przeczytać w mojej rozmowie z prof. Maciejem Nowickim, dwukrotnym ministrem środowiska: https://www.tygodnikpowszechny.pl/przemiana-truciciela-25210
Co możemy zrobić jako obywatele żeby nie dokładać się do smogu?
1. Zainwestować w czyste ogrzewanie, najlepiej w odnawialne źródła energii (czyli pompy ciepła, kotły na pellet) lub gaz. Warto zainteresować się dotacjami, które można dostać na ten cel np. z pieniędzy unijnych (tzw. Regionalne Programy Operacyjne). Trzeba o to pytać w swojej gminie.
2. Jeśli nie mamy możliwości przesiąść się na OZE/gaz, wymieńmy stary piec węglowy na kocioł spełniający wymogi dyrektywy Ekoprojekt.
3. Ocieplić dom - w ten sposób możemy zmniejszyć zapotrzebowanie na ciepło nawet o połowę. Mniej zużytego paliwa oznacza mniej zanieczyszczeń.
4. Nie palić drewna w kominku - drewno jest bardzo wysokoemisyjne, jeśli chcemy mieć kominek - kupmy taki o sprawności min. 80%.
5. Używać ekologicznych środków transportu - stosujmy piramidę: pieszo/rower - transport publiczny - samochód - samochód z silnikiem diesla.
6. Popierać progresywnych polityków i kampanie na rzecz OZE i czystego powietrza.
7. Edukować sąsiadów, znajomych, lokalne władze - alarmy smogowe pokazują, że działając oddolnie możemy naprawdę wiele osiągnąć!
MIT: polski rząd robi wiele żeby zlikwidować smog
Polski rząd od lat obija się w kwestii walki ze smogiem. Normy są tak ustalone, że alarm smogowy jest ogłaszany dopiero przy 600% normy (!). Dla porównania we Francji - przy 160% normy... Najwyraźniej mamy inne płuca niż Francuzi. W Polsce robi się wszystko żeby o problemie się nie mówiło, w myśl powiedzenia - stłucz termometr, nie będziesz miał gorączki.
Co powinien zatem zrobić polski rząd?
1. Wspierać OZE i termomodernizację domów - z niewiadomych przyczyn VAT na ekologiczne paliwo - pellet - w Polsce wynosi 23%, a w Niemczech - 7%. Państwo polskie nie dopłaca Polakom do ocieplania domów, w efekcie 7 na 10 domów jest nieocieplonych albo ocieplonych słabo. Czesi czy Słowacy przeznaczają na ten cel 15-33 razy (!) więcej niż my (w przeliczeniu na mieszkańca). Tę lukę miał wypełnić program Ryś, ale został zlikwidowany przez rząd PiS zanim program zdążył wejść w życie.
2. Rozporządzenie o normach na kotły i rozporządzenie o jakości węgla
Od lat czekamy na rozporządzenia normujące jakość kotłów i paliw dostępnych na polskim rynku. Dziś w obu kategoriach jesteśmy śmietniskiem Europy. Nasi południowi sąsiedzi, Czesi, to czego, nie sprzedadzą u siebie wysyłają do nas. Czas skończyć z tą paranoją. PO/PSL przez lata powtarzało, że prace nad rozporządzeniami się przedłużają. Dziś tę samą taktykę stosuje PiS. Trwają prace nad rozporządzeniem dotyczącym kotłów, a o normach jakości węgla rząd "myśli".
3. Uchwały antysmogowe
Z tzw. ustawy antysmogowej, dzięki której sejmiki województw mogą określać UCHWAŁĄ dopuszczalne kotły i paliwa na danym obszarze skorzystał do tej pory tylko Kraków. Czas na inne miasta i województwa. Ustawa antysmogowa nie jest idealna, bo daje rządowi możliwość zrzucania odpowiedzialności za smog na samorządy, ale w fatalnej sytuacji w jakiej się znajdujemy - powinna być jak najszybciej wykorzystywana.
4. LEZ-y, czyli strefy niskiej emisji komunikacyjnej
Ponad rok temu w trakcie prac nad ustawą antysmogową, posłowie wystraszyli się wprowadzenia stref niskiej emisji komunikacyjnej. Media zrobiły szum, że to zamach na prawa zwykłych ludzi i przepisy zniknęły z ustawy. A szkoda, bo to bardzo ważne rozwiazanie, które pozwoli miastom ograniczyć ruch w centrach miast.
5. Ministrowie do wymiany: prof. Szyszko, Tchórzewski i Radziwiłł
Szyszko - jaki jest, każdy widzi. To najgorszy minister środowiska, jakiego można sobie wyobrazić. Tchórzewski - minister energii - nie ma o energetyce pojęcia i chce ją zabetonować, na siłę broniąc węgla. Będziemy za to płacić przez lata: w zdrowiu, w skutkach zmian klimatu i w straconych szansach na rozwój sektora OZE. Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł zbłaźnił się ostatnim wywiadem w TOK FM mówiąc, że smog jest problemem teoretycznym. Ci panowie powinni jak najprędzej pójść z torbami.
----------------
inny ciekawy fakt - kolejne rządy upierają się przy energii węglowej jako rzekomo najtańszej. a w zeszłym roku mieliśmy niemal najdroższy prąd na rynku hurtowym w UE i musieliśmy importować
http://www.bankier.pl/wiadomosc/Polska-importerem-pradu-Drugi-raz-po-1989-roku-3638847.html
