Santa Fe, hrabstwo: Santa Fe, stan: Nowy MeksykW granicach Hiszpanii i Meksyku.Santa Fe, położone na wysokości ponad 2000 m n.p.m., było stolicą Nuevo Mexico — prowincji Nowej Hiszpanii odkrytej i założonej w 1515 roku przez hiszpańskiego konkwistadora Francisco Vázquez’a de Coronado. Miasto zostało ufundowane przez Don Pedro de Peralt’ę — trzeciego gubernatora Nowego Meksyku. Pełna nazwa Santa Fe, nadana przez Don Pedro de Peralt’ę, brzmiała: „La Villa Real de la Santa Fe de San Francisco de Asís”, co w tłumaczeniu na język polski brzmi: Królewskie Miasto Świętej Wiary pod wezwaniem Św. Franciszka z Asyżu.
W 1609r. powstała tu hiszpańska misja katolicka, zaś miasto oficjalnie założono i obwołano stolicą stanu w roku 1610.
W roku 1680 w rezultacie rewolty Indian Pueblo
(Pueblo, nazwa nadana przez Hiszpanów zróżnicowanym językowo plemionom indiańskim, m.in. Hopi, Zuni, zamieszkującym terytoria obecnych stanów Nowy Meksyk i Arizona, potomkom prehistorycznego ludu Anasazi, żyjącego na tych terenach od V w. Pod rządami Hiszpanów liczba osad indiańskich zmniejszyła się z ponad 80 do 25-30. W 1680r. wybuchło powstanie pod wodzą Papé, Indianie wyparli Hiszpanów ze swych terytoriów. W 1692r. wojsko hiszpańskie pod wodzą Don Diego de Vargasa ponownie zajęło ich ziemie. Po wojnie amerykańsko-meksykańskiej (1846-1848) terytoria Pueblo włączono do USA. Indianie Pueblo zachowali dawną kulturę i sztukę (tkactwo, garncarstwo, malarstwo naścienne, jubilerstwo), zbliżoną do kultury starożytnego Meksyku. Mieszkają w charakterystycznych, kilkupiętrowych domach z drewna, kamienia lub wykuwanych w skałach, zwanych pueblo, zamieszkiwanych przez jedną wspólnotę rodzinną),Hiszpanie utracili na okres 12 lat kontrolę nad terenami Nowego Meksyku. Została ona przywrócona dopiero w roku 1692 w „bezkrwawej rekonkwiście” przez Don Diego de Vargas’a (1643 – 1704, hiszpański Gubernator Santa Fe de Nuevo Mexico na terytorium Nowej Hiszpanii w latach 1690–1696 oraz w latach 1703–1704). Santa Fe w granicach Nowej Hiszpanii pozostało aż do roku 1810, kiedy to wybuchła trwająca ponad 10 lat meksykańska wojna o niepodległość. Status Santa Fe de Nuevo Mexico jako stolicy meksykańskiego regionu został sformalizowany w wydanej w roku 1824 meksykańskiej konstytucji.
Santa Fe w granicach Stanów Zjednoczonych.W 1841 roku niewielka wojskowo-handlowa ekspedycja wyruszyła z Austin w Teksasie, celem przejęcia kontroli nad szlakiem „Santa Fe Trail”. W XIX wieku szlak Santa Fe prowadził do miasta i biegł przez południowo-zachodnią Amerykę Północną, używany był przez amerykańskich i meksykańskich handlarzy, łączył on również nowo kolonizowane obszary Stanów oraz był trasą łączącą miasto z rzeką Missouri. Ekspedycja z 1841 roku była jednak źle przygotowana i szybko została rozbita przez meksykańską armię. W roku 1846 rząd Stanów Zjednoczonych Ameryki wypowiedział wojnę Meksykowi. Dowództwo nad kawalerią objął generał Stephen Watts Kearny, który po wkroczeniu do miasta przyłączył całe terytorium Nowego Meksyku do Stanów Zjednoczonych. Nowy Meksyk został oficjalnie anektowany przez USA w 1848 roku na mocy postanowień traktatu pokojowego w Guadalupe Hidalgo, który kończył wojnę amerykańsko-meksykańską.
W roku 1851 po przybyciu do Santa Fe późniejszego pierwszego Arcybiskupa Santa Fe Jean-Baptiste Lamy’ego rozpoczęła się trwająca zgoła 17 lat budowa Bazyliki Katedralnej pod wezwaniem Św. Franciszka z Asyżu — „The Cathedral Basilica of Saint Francis of Assisi”.
W marcu 1863 roku nad miastem powiewała flaga Skonfederowanych Stanów Ameryki. Sytuacja taka trwała zaledwie kilka dni, kiedy to stacjonujący w mieście generał wojsk konfederacji Henry Hopkins Sibley, musiał oddać pole przeważającymi siłom unionistów.
Santa Fe pierwotnie miało być ważnym przystankiem Kolei Atchison, Topeka and Santa Fe
(Atchison, Topeka and Santa Fe Railway (ATSF): założona w 1859 roku, pierwotnie dla połączenia miasta Topeka (Kansas) z Santa Fe (Nowy Meksyk) i Zatoką Meksykańską).Jednakże w trakcie budowy odstąpiono od pierwotnych planów i wyznaczono nową trasę przebiegającą przez miasteczko Lamy położone na południe od Santa Fe, co wkrótce doprowadziło do zmniejszenia znaczenia gospodarczego Santa Fe.
W roku 1907 powstała znamienita School of American Research, pod przewodnictwem Edgar’a Lee Hewitta — światowej sławy archeologa.
Na początku XX wieku miasto stało się centrum sztuki ceramicznej, związanej z kulturą Indian Pueblo. Zaowocowało to w 1922 roku otwarciem odbywającego się rokrocznie w trzeci weekend sierpnia dwudniowego Indiańskiego Targu oryginalnych rękodzieł indiańskich tzw. „Santa Fe Indian Market”.
6 stycznia 1912r. Nowy Meksyk oficjalnie stał się częścią Unii jako 47 stan z Santa Fe jako jego stolicą.
Ciekawostki:Santa Fe jest silnie związane z kulturą Indian Pueblo. Najbardziej znanym zabytkiem jest wzniesiony z cegły adobe, o murach grubości ponad jednego metra, Pałac Gubernatorów „Palace of the Governors” uchodzący za najstarszy obiekt administracji cywilnej na terenie całych Stanów Zjednoczonych. Razem z kościołem misji San Miguel datowany jest na rok 1610. Decyzją władz lokalnych w centrum miasta budynki muszą nawiązywać do architektury z początków miasta oraz kultury Indian Pueblo.
W roku 1846 pułkownik Alexander William Doniphan w czasie trwającej wojny z Meksykiem, służąc pod rozkazami generała Stephen’a Watts’a Kearny’ego, przejął skład amunicji miasta Santa Fe — na zapieczętowanych skrzyniach z bronią widniały etykiety „Spain 1776”.
W niedużej odległości leży miasteczko – ośrodek naukowy Los Alamos oraz pomnik narodowy - rezerwat Bandelier „Bandelier National Monument”.
Miejscowość jest często pokazywana w filmach o Dzikim Zachodzie.
W 1990 roku Jon Bon Jovi wydał piosenkę "Santa Fe" na swoim solowym albumie "Blaze Of Glory" do filmu "Młode Strzelby 2". Piękna ballada zawiera bardzo znane słowa Jona stworzone właśnie do tej piosenki: "no man is an island" - "żaden człowiek nie jest wyspą".
Obecnie miasto liczy ponad 70 tys mieszkańców i jest trzecim największym miastem stanu New Mexico.
źródło:http://en.wikipedia.org/wiki/Santa_Fe%2C_New_Mexicohttp://portalwiedzy.onet.pl/encyklopedia.htmlinne:http://upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/8/86/San_Miguel_Mission.JPGhttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/pl/0/09/Indian_Market.JPGhttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ef/NewMexicoPalaceSantaFe.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5d/Santa_fe_nm_1846_47.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/5/5a/Santa_Fe_NM.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/f/f8/NewMexicoCathedralSantaFe.jpg 
